Samotny powrót ze szkoły, wyzwanie dla rodzica i dziecka. Jak możemy poprawić bezpieczeństwo?

Kiedy dziecko może samodzielnie wracać do domu?

Decyzja o samotnym powrocie ze szkoły najczęściej podejmowana jest w chwili, gdy dziecko nie chce już zostawać w szkolnej świetlicy, a rodzice nie mogą odbierać go od razu po zakończonych lekcjach. Zgodnie z przepisami prawa samodzielnie po drodze (poza miejscem zamieszkania i bez opieki osoby, która ma co najmniej 10 lat) mogą poruszać się dzieci od 7 roku życia. 

Mimo że prawo wskazuje granicę wieku to Ty jako rodzic lub opiekun decydujesz o tym, czy dziecko jest gotowe, by podjąć wyzwanie i wrócić samotnie do domu. Każdy maluch emocjonalnie rozwija się w inny sposób i moment ukończenia 7 lat wcale nie musi oznaczać, że jest on już gotów, by samodzielnie wrócić ze szkoły. 

Znaczącym etapem przygotowań jest zapewnienie wsparcia małemu pieszemu. Traktuj go z zaufaniem i pozwól na samodzielność, o ile jest on na nią naprawdę gotowy. Jeśli maluch jest skryty, zagubiony i pozostawiony sam nie czuje się pewnie, poczekaj z decyzją o samotnych powrotach. Jednak, jeżeli siedmiolatek jest asertywny, zachowuje się dojrzale, dobrze radzi sobie z niespodziewanymi sytuacjami, a droga do domu nie jest długa i niebezpieczna, możesz zacząć naukę samodzielnych powrotów ze szkoły.

Bezpieczny powrót dziecka ze szkoły – najważniejsze zasady

Nawet jeśli zdecydujesz, że dziecko jest na tyle dojrzałe, by wejść w nowy etap swojego życia, masz obowiązek zadbać o jego bezpieczeństwo podczas drogi powrotnej. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu się do kilku zasad. Przede wszystkim nie wdrażaj samodzielnych powrotów już w pierwszym dniu roku szkolnego. Jest to czas intensywnych zmian, więc nie warto dodawać wtedy dziecku dodatkowego stresu. 

Wspólne przemierzenie trasy

Mały uczeń, który będzie wracać ze szkoły samodzielnie, powinien wiedzieć, w jakich miejscach trzeba zachować szczególną ostrożność. Najlepszym sposobem, aby opanować tę umiejętność, jest kilkukrotne przemierzenie z nim trasy pomiędzy domem a szkołą. 

Kilka dni przed planowanym samotnym powrotem, przejdź z dzieckiem drogę i zwróć jego uwagę na wszelkie ewentualne zagrożenia (np. szczekający za ogrodzeniem pies) oraz miejsca wymagające zachowania czujności (przydrożny sklep lub kiosk). Maluch zyska w ten sposób pewność i orientację, dzięki którym nie pomyli trasy w trakcie wędrówki. 

Omówienie zasad ruchu drogowego

Samotnie wędrujące dziecko powinno znać zasady ruchu drogowego, jest ono bowiem jego uczestnikiem i ma obowiązek poruszać się przepisowo. Wytłumacz mu, w jakich miejscach można przechodzić przez ulicę i z której strony drogi powinno się znajdować, idąc w danym kierunku. Upewnij się, że mały pieszy wie, że zanim wejdzie na jezdnię, powinien sprawdzić, czy z obydwu stron nie nadjeżdża żaden pojazd.

Cenną lekcją jest dawanie dobrego przykładu na co dzień – przechodzenie przez jezdnię wyłącznie w miejscach do tego przeznaczonych i oczekiwanie na zielone światło, nawet jeśli jezdnia jest pusta. Dzieci bacznie obserwują zachowania swoich opiekunów i powielają je – pamiętaj o tym, zwłaszcza jeśli chodzi o czynności, które mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo. 

Unikanie rozmów z nieznajomymi

Wśród zasad dotyczących bezpiecznego powrotu do domu znajdują się nie tylko te ściśle dotyczące pieszej wędrówki, ale także kontaktu z innymi osobami. Uczul dziecko na to, aby unikało rozmów z obcymi. Maluch powinien wiedzieć, że nie każdy dorosły jest osobą godną zaufania i nie można zgadzać się na oferty podwózki do domu czy poczęstowania się przekąską. Naucz je, że gdyby ktoś próbował je nagabywać, może reagować krzykiem, aby zwrócić na siebie uwagę innych pieszych i spłoszyć nieznajomego. 

Skutecznym sposobem radzenia sobie z takimi potencjalnie niebezpiecznymi sytuacjami jest odegranie w domu kilku scenek sytuacyjnych. Dzięki nim dziecko dowie się, z jakimi zachowaniami może się spotkać i jak na nie odpowiadać. W trakcie tych rozmów najważniejszy jest spokój i opanowanie. Nie strasz dziecka i nie informuj o najgorszych scenariuszach, jakie przywodzi Ci na myśl wyobraźnia. W tym zadaniu chodzi bardziej o dawanie prostych komunikatów i nauczenie malucha radzenia sobie w różnych sytuacjach.

Warto też przypominać, że jeśli dziecko zauważy coś podejrzanego albo w jakimś momencie poczuje się niekomfortowo, powinno niezwłocznie poinformować o tym rodziców lub opiekunów. 

Widoczność

O konieczności noszenia odblasków słychać w wielu miejscach i na pewno nie jest to informacja powtarzana na wyrost. Badania dowodzą, że osobę, która ma na sobie kamizelkę odblaskową widać nawet z ponad 100 m. Elementy odbijające światło są skuteczne zarówno w dzień, jak i w nocy, dlatego wyposaż małego pieszego, np. w plecak z odblaskami, zawieszki lub opaski na ręce i nogi. 

Wsparcie i zaufanie

Jeśli maluch przyjdzie do domu później, niż planowałeś, nie pokazuj mu swojego zdenerwowania. Dziecko mogło zabawić się na szkolnym placu zabaw albo spotkać po drodze kolegów. Lepiej od krzyków sprawdzi się prosty komunikat „Jesteś później, niepokoiłem się, bo bardzo Cię kocham”. Dzięki niemu maluch dostanie informację, że następnym razem musi się bardziej postarać albo poinformować Cię o ewentualnym spóźnieniu. W tej roli znakomicie sprawdzą się zegarki z funkcją wykonywania połączeń. Nowoczesne smartwatche mają też specjalny przycisk SOS, który automatycznie wykona połączenie z zapisanym w pamięci urządzenia numerem, gdy dziecko wciśnie go, będąc w niebezpieczeństwie. 

Jeśli maluch będzie chciał zabierać do kieszeni amulet lub ulubioną zabawkę, pozwól mu na to. Przedmiot sprawi, że dziecko poczuje się bezpieczniej, a kiedy dotrze do domu możesz wzmocnić w nim poczucie pewności siebie mówiąc „miałeś przy sobie swój ukochany talizman, ale to Ty dzielnie pokonałeś drogę do domu”. 

Samodzielny powrót dziecka ze szkoły na rowerze

Wielu małych uczniów chce wracać do domu nie pieszo, a na rowerze. Przepisy prawa ruchu drogowego informują, że dzieci poniżej 10 roku życia, które jadą na rowerze, mogą być traktowane jako piesi. Oznacza to, że mogą jeździć po chodniku. Zapis ten nie dotyczy starszaków (powyżej 10 lat) – ta grupa wiekowa ma już obowiązek posiadania karty rowerowej i korzystania z drogi publicznej. 

Jeśli pozwolisz dziecku na jeżdżenie rowerem, wyposaż go w kask, który znacznie wpłynie na bezpieczeństwo oraz światła (przednie białe lub żółte selektywne oraz tylne czerwone pozycyjne i odblask). 

Wszystkie wspomniane powyżej zasady bezpieczeństwa trzeba ciągle przypominać i omawiać z dzieckiem. Mimo że maluchy słyszą o nich już od czasów przedszkola, jest to niezbędna wiedza, którą dla dobra ogółu warto utrwalać. Dzieci są beztroskie, nie zważają na konsekwencje i nie wiedzą, czym jest związek przyczynowo-skutkowy. Trzeba im nieustannie podkreślać, że ulica, chodnik i pobocze to nie miejsca do zabaw i że podczas samotnych wędrówek do domu powinny iść uważnie i w pełnym skupieniu.