Przedawnienie roszczeń odszkodowawczych. Jaki jest okres przedawnienia?

Przedawnienie roszczeń, czyli utrata szans na odszkodowanie

Przedawnienie roszczenia wiąże się z utratą możliwości uzyskania długu lub odszkodowania. Oznacza to, że jeśli doznałeś wypadku i nie zgłosiłeś się do ubezpieczyciela w określonym czasie, zakład ma prawo odmówić Ci wypłaty zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, świadczenia rehabilitacyjnego i innych należności przysługujących Ci po wypadku. 

Ogólne terminy przedawnienia według art. 118 kc

Okres przedawnienia dotyczy różnych roszczeń majątkowych, nie tylko odszkodowawczych. Kodeks cywilny wyraźnie wskazuje, że do przedawnienia dochodzi w ciągu: 

• 6 miesięcy – są to roszczenia osoby zaciągającej pożyczkę, o wydanie przedmiotu pożyczki, roszczenia z tytułu popełnionej szkody wynikającej z utraty lub uszkodzenia rzeczy podczas pobytu w hotelu czy pensjonatu, roszczenia z tytułu rękojmi za wady fizyczne lub prawne sprzedanego przedmiotu;

• 1 rok – roszczenia wynikające z tytułu przedwstępnej umowy sprzedaży, umowy przewozu, umowy spedycji;

• 2 lata – roszczenia powstające z umowy zlecenia, umowy o dzieło, z tytułu umowy sprzedaży dokonanej przez przedsiębiorcę, a także usług telekomunikacyjnych, roszczenia przysługujące rolnikom z tytułu sprzedaży upraw, płodów rolnych, roszczenia z tytułu mandatu za jazdę komunikacją bez ważnego biletu;

• 3 lata – roszczenia wynikające z tytułu odsetek, z weksla;

• 3 lata – roszczenia z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej i płatności okresowej;

• 3 lata – zobowiązania z tytułu pożyczki lub kredytu, począwszy od dnia, w którym powstał obowiązek spłacenia zadłużenia;

• 5 lat – roszczenia z tytułu zapisu w testamencie, a także z tytułu składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe;

• 6 lat – pozostałe roszczenia poparte prawomocnym wyrokiem sądu, lub innej instytucji, upoważnionej do rozstrzygania w określonych sprawach.

Nie wszystkie roszczenia przedawniają się wraz z upływem czasu. Takim typem są:

• roszczenie o zniesienie współwłasności;
• roszczenie windykacyjne (wydobywcze) wynikające z własności nieruchomości;
• roszczenie o zaprzestanie naruszeń (negatoryjne) wynikające z własności nieruchomości.

Terminy przedawnienia roszczeń odszkodowawczych

Okres przedawnienia roszczeń odszkodowawczych w głównej mierze zależy od okoliczności wypadku i doznanej szkody. Jako poszkodowany masz:

- 3 lata na zgłoszenie szkody:

1. spowodowanej czynem niedozwolonym (3 lata od dnia, w którym dowiedziałeś się o swojej szkodzie lub osobie, która ponosi za nią odpowiedzialność). Nie możesz jednak przekroczyć 10 lat od dnia zajścia nieszczęśliwego zdarzenia;

2. objętej ochroną z polisy ubezpieczeniowej;

3. osobowej i podmiotu zobowiązanego jest do jej zrekompensowania;

- 2 lata od dnia uzyskania pełnoletności – dotyczy wyłącznie tych poszkodowanych, którzy w trakcie wypadku nie mieli ukończonych 18 lat;

- 20 lat na poinformowanie o szkodzie, która została spowodowana w efekcie przestępstwa. Czas ten liczony jest od dnia nieszczęśliwego zdarzenia.

Przedawnienie roszczenia a uchylenie się od odpowiedzialności

Wyobraź sobie, że wskutek wypadku drogowego doznałeś obrażeń kręgosłupa. W pierwszych dniach od zdarzenia lekarz zalecił Ci noszenie kołnierza ortopedycznego. Po około dwóch tygodniach ból ustąpił, a Ty wystąpiłeś z wnioskiem o wypłatę odszkodowania powypadkowego z OC sprawcy. Nieoczekiwanie, po ponad 1,5 roku, boleści wróciły i nabrały intensywności. Pojawiły się też nowe dolegliwości: migrena, sztywność karku, zawroty głowy, nudności. Po wizycie u lekarza okazało się, że są to skutki wypadku. Ze względu na zły stan zdrowia musisz zrezygnować z pracy. Skąd wziąć środki na leczenie, rehabilitację i życie? Mimo upływu czasu możesz wystąpić z roszczeniem do swojego ubezpieczyciela. Roszczenie nie przedawniło się, a więc nadal obejmuje Cię okres ochrony, dzięki któremu uzyskasz np. stosowną rentę lub świadczenie rehabilitacyjne.

Ubezpieczyciele najczęściej próbują uchylić się od odpowiedzialności i stosują różne metody, aby odrzucić formularze szkody złożone przez swoich klientów. Do klasycznych przykładów należy m.in. zarzucenie przyczynienia się do wypadku albo sugerowanie przedawnienia się roszczenia.

Mając to na uwadze, warto skorzystać z pomocy specjalistów już na samym początku postępowania odszkodowawczego. Pełnomocnicy z nalezysie.pl od wielu lat zajmują sie egzekwowaniem odszkodowań. Dzięki ich doświadczeniu i zaangażowaniu unikniesz błędów w opisie okoliczności zdarzenia i dostarczenia niekompletnej dokumentacji. Mając u swojego boku eksperckie doradztwo, dowiesz się, że zgodnie z art. 177 kk, wypadek, który spowodował obrażenia ciała (np. została naruszona czynność jakiegoś narządu albo doszło do rozstroju zdrowia), jest przestępstwem, a zarzut przedawnienia się sprawy jest nieadekwatny do Twojej sytuacji. 

Bieg przedawnienia – kiedy się rozpoczyna?

Przepisy prawne informują, że bieg przedawnienia ma swój początek w dniu, gdy Twoje roszczenie miało być spełnione. Odstępstwem jest jednak sytuacja, w której doszło do przerwania, zawieszenia bądź wstrzymania roszczenia. 

Terminem rozpoczynającym bieg przedawnienia dla roszczeń odszkodowawczych jest np.:

• chwila wypadku lub innego zdarzenia, przez które poniosłeś stratę;
• moment, w którym dowiedziałeś się lub mogłeś się dowiedzieć o swojej szkodzie oraz o podmiocie, który ma obowiązek ją naprawić; 
• zdarzenie, które spowodowało przerwanie biegu przedawnienia (np. złożenie pozwu do sądu);
• dzień otrzymania decyzji od ubezpieczyciela informującej o uznaniu lub odrzuceniu Twojego wniosku o odszkodowanie (dotyczy otrzymania pisemnego oświadczenia).

Termin przedawnienia roszczenia jest stały, a ubezpieczyciel nie może dowolnie go zmieniać. Do przerwania lub zawieszenia biegu przedawnienia roszczeń może dojść jedynie w sytuacjach opisanych w przepisach prawnych. 

Przerwanie biegu przedawnienia

Przerwanie biegu przedawnienia jest możliwe jedynie wskutek:

• dokonania czynności mającej na celu ustalenie albo zaspokojenie Twojego roszczenia (przy czym czynność ta powinna być dokonana np. przed sądem);
• uznania roszczenia (np. przez zakład ubezpieczeń);
• rozpoczęcie mediacji.

Zawieszenie biegu przedawnienia

Zawieszenie biegu okresu przedawnienia oznacza, że jego tok zostaje wstrzymany. Sytuacja ta przysługuje:

• dzieciom, które występują przeciwko rodzicom (bieg wstrzymany jest aż do zakończenia obowiązywania władzy rodzicielskiej);
• występującym przeciwko sobie żonie i mężowi (w trakcie pozostawania w związku małżeńskim);
• osobom, które nie mogą dochodzić swoich roszczeń przez niezależne siły wyższe (np. wybuch pandemii);
• osobom bez zdolności do czynności prawnych, które kierują swoje roszczenia przeciwko opiekunom bądź kuratorom (zawieszenie biegu możliwe jest aż do chwili zakończenia nadzoru).